*احسان اقارضایی
تحریفات وقایع تاریخی ،جز آنکه هدفی خاص داشته باشد ، چیز دیگری را بر نمی تابد. در طول تاریخ همه پیامبران الهی دارای یک هدف بودند و آن تغییر آهنگ زندگی بشری و برگرداندن آن به مسیر اصلی خود است. تمام زندگی بشر یک آهنگ درست بیشتر نداشته و آن هم آهنگ توحید و پرستش خدای متعال است. تمام سعی و تلاش انبیا و اولیا و اوصیای خداوند در این جهت بوده است که همه زندگی بشر بر محور حقایق قدسی و بر محور عبادت و بندگی خدای متعال شکل بگیرد. حال در این دنیا ، دستگاه باطل در هر جبههای با خط و جریان متعالی سازی زندگی بشری یک درگیری تاریخی و مستمر و همه جانبه داشته است و دارد.
همانطور که گفته شد تحریف وقایع تاریخی نیز در بسیاری موارد با منظور خاصی صورت می گیرد و این منظور آنگاه معلوم و روشن می گردد که تاثیر گذاری این وقایع در سیر حرکت تاریخ و آینده بشریت مشخص گردد. تحریفاتی که نسبت به دین و این حقیقت قدسی به شکل مدرن اتفاق افتاده و در گذشته هم بوده- به خصوص در سر آغاز رنسانس- برای اینکه زندگی بشر را زمینی و خاکی کنند ، این است که دین را امری شخصی و فردی و مربوط به حوزه خصوصی زندگی انسان تفسیر کردند و این خود نوعی تحریف دین بود. این تحریفات کم کم یک تفسیرجدید از دین در قالب روانشناسی دین منتهی شد که دین را به عنوان امری زاییده ماده تفسیر نمودند. یا تفسیرهای مختلفی که کم کم دین را زائیدة واژگونگی اوضاع اقتصاد معرفی کردند، دین شد پدیده ای که ناشی از جهالت بشر است، ناشی از آشفتگی های روانی و اضطراب ها و ترس های درونی بشر در مقابل خطرات طبیعی و امثال این ها است. این نوع تحریفات که دین را اول به یک امر قدسی شخصی و بعد به یک امر خاکی تبدیل کند، تحریف های مدرن است. در تاریخ چنین تحریف هایی سابقه ندارد.
به عنوان مثال فرهنگ انتظار که یکی از اثر گذارترین فرهنگ ها در فرهنگ اسلامی و دیگر ادیان نیز بوده است ، همیشه تلاش میشده است به نحوی تحریف گردد. همه میدانیم که این فرهنگ انتظار است که یک روح امیدواری در بشر ایجاد می کند. لذا سعی کردند در طول تاریخ آن را دائما تحریف کنند. مفهوم انتظار را اینطور تفسیر کردند که پدیده عصر ظهور پدیده ای است که در آن یک جهش تاریخی اتفاق می افتد و این جهش بوسیله فرد فوق العاده ای که از نظر مذهب تشیع وجود مقدس امام عصر (ارواحنا فداه) است و سایر ادیان هم به نحوی او را معرفی کرده اند، اتفاق می افتد که در این جهش تاریخی کلمه توحید فراگیر و جهانگیر می شود. بعد آمده اند تحریف کرده اند وگفته اند هیچ رسالتی بر عهده ی ما نیست. این یک جهشی است که در تاریخ بشر بر محور یک ابرمرد الهی و ملکوتی، اتفاق می افتد، ما هیچ رسالتی نداریم و باید منتظر باشیم و سکوت کنیم ببینیم چه اتفاق میافتد !!!. این یک نوع تحریف سنتی و بدیهی است. و در تفسیر دیگر می گویند : جامعه ی بشری به سمت یک نقطه ی روشنی حرکت می کند. این حرکت اوّلاً یک حرکت تدریجی است و هیچ جهشی در آن نیست و ثانیاً حرکتی است که خود انسان ها آن را می سازند، این طور نیست که یک انسان الهی و یک ولی الهی محور شکل گیری حادثه باشد، این هم یک نوع تحریف است. یعنی دقیقاً مفهوم انتظار را به یک مفهوم کاملاً زمینی و خاکی تبدیل میکند. بعد هم آن چیزی را که بناست تحقق پیدا نماید در نهایت به گونه ای تفسیر می کند که مثلاً در یک نظام لیبرالی تطبیق می کند. این هم نوعی تحریف از انتظار است. اما باید دانست که این نوع تحریف در دنیای معاصر اثر گزاریاش بیشتر و خطرناکتر است چراکه در واقع مفهوم انتظار را در سکولار تفسیر کردن و پیوند بین این مفهوم مقدس دینی و حیات سکولار برقرارکردن. به گونه ای که این انتظار یک جهش معنوی به سمت اصل ظهور دیگر ایجاد نمی کند. تلقی انسان در این فرهنگِ جدید از انتظار این است که جریان انتظار، همین شیب اصلاحاتی است که به سمت مدرنیسم و لیبرال دموکراسی در حال جریان است. در واقع جامعة موعود انبیا همان جامعه ی لیبرال دموکراسی است.
چرا اصلا باید تحریف در دین بوجود بیاورند؟! و چرا اگر می خواهند تحریفی بوجود آورند این دو جا (انتظار و واقعه عاشورا) را هدف قرار دادهاند؟ در چند وقت پیش کنفرانسی در اسراییل شکل گرفت برای بررسی عملکرد در برابر ادیان و بسیاری مسائل دیگر که در آن تنها راه مبارزه با اسلام را در دو چیز دانستند یکی خط سرخ کربلا و دیگری خط سبز مهدویت و انتظار که این دو هستند که اسلام واقعی را پابرجا نگه داشتهاند. کتاب پروتکل دانشمندان صهیون انتشارات مسجد جمکران را برای مطالعه بیشتر در این موضوع را پیشنهاد میکنم. البته همانند این کنفرانس بسیار زیاد شکل گرفته است و علامت این است که دشمن دقیقاً به اثر گذاری این حادثه و فرهنگ سازی این حادثه توجه پیدا کرده و دیده این از یک حادثة شخصی و قدسی تبدیل شده به یک حادثه اثرگذار در فرآیندهای سیاسی جهانی و امواجش جامعة جهانی را تحت تاثیر قرار داده و به اصطلاح جهانی سازی را با خطر جدی مواجه کرده است. یعنی تبدیل شده به رقیب جهانی سازی مادی. خب باید با این چه کرد ؟ این بسیار مهم است. صد افسوس که کنفرانس بین مسلمانان جهان برای مقابله با آن ، بسیار کم شکل گرفته است و از طرفی کمتر از خودمان نیز کسی برای زندگی در جهت هدف متعالی اسلام استراتژی و برنامهای مدون تهیه کرده است. یادمان نرود که زمان در حال گذر است و »دارد دیر می شود«....! بگذریم.
نسبت به واقعه ی عاشورا هم دقیقاً همین اتفاق افتاده است. یعنی تحریفها از قدیم هم وجود داشته است. از قدیم هم بعضی تحریف ها خرد اند و بعضی تحریف ها بسیار اساسی اند. از جمله تحریفاتی که اتفاق افتاده عده ای که احیاناً دوست هم بوده اند، آن جایی که می خواستهاند این حقیقت قدسی و ماورائی را مثلاً در قالب یک حماسه تحلیل کنند گاهی دچار مبالغه شده اند، مبالغه های صوری، چون نمی توانستهاند باطن عظیم این حادثه را تبیین بکنند، ناچار به مبالغات صوری کشیده شده اند. فرض کنید تعداد لشکر را افزایش داده اند، زمان حادثه ی عاشورا را افزایش داده اند و امثال این گونه تحریف ها. این قبیل مبالغات غلط است و نباید اتفاق بیفتد. این تحریفات در جایگاه خود اهمیت دارند اما این تحریفها درمقابل تحریفهای بزرگ، تحریفهای مهمی نیستند، تحریفهای مهم، تحریفاتی هستند که در طول تاریخ، برای فروکاستن از اثر بخشی این حادثه صورت گرفته است. تحریف مدرنی که اخیراً دارد از عاشورا می شود اینست که می خواهند به قول خودشان عاشورا را در دوره گذار از دینداری به سکولار تفسیر کنند! یعنی به نظرشان می آید جامعه جهانی دارد به سمت سکولاریسم حرکت می کند، حالا در این حرکت عمومی عاشورا را چگونه تفسیر کنند که هماهنگ با جامعه جهانی شده و بر سر راه سکولاریسم و مدرنیسم مانع تراشی نکند و با گذار به سکولاریسم بسازد؟ در نتیجه تحریفات مدرن دیگری نیز اتفاق میافتد که در اینجا به بررسی آن می پردازیم.
به نظر شما چگونه فرهنگ سازی حول عاشورا کنیم که مزاحم جهانی سازی مدرنیسم و لیبرال دموکراسی نشود؟ واقعا به فکر نیاز دارد. کاش برخی به جای تکیه زدن بر جاهلیت خود و دامنه زدن بر آن با داد و فریاد و هوچی گری و تصمیم گیریهای کورکورانه و عموما از روی احساس و بدون مطالعه و اندیشه ، قدری به فکر خود و دین و کشور خود بودند و با مطالعه و تفکر و تحقیق به تفکرات دینی خود عمق می بخشیدند. یک نمونه از این تحریفات این است که شما بیایید این حقیقت قدسی را که یک اقدام ملکوتی و در عین حال زمینی است، یعنی اثر گذار بر فرآیند جامعه جهانی است و دنبال اصلاح جامعه است -« خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی - «اینها را بر محور مفاهیم مدرن تفسیر کنید. یعنی اصلاحاتی را که حضرت دنبال می کردند ، همان مفاهیم اصلاحاتی تلقی کنیم که لیبرال دموکراسی پیشنهاد می کند.
در لیبرال دموکراسی اصلاح ساختار سیاسی بر محور امانیستم و انسان محوری است و دارای ویژگیهایی از قبیل :
1) فراگیر است، شما دیده اید اصلاحاتی که امروز دنبال می کنند و در جامعه جهانی دنبال توسعه جهانی هستند، اصلاحاتی که در مقیاس جهانی تولید می کنند، فراگیر است و می خواهند همه جامعه جهانی را دستخوش تغییر و تحول کنند.
2) همه جانبه است، ناظر به نظام سیاسی و فرهنگی یا اقتصادی نیست. می خواهد همه ابعاد جامعه را دستخوش تحول هماهنگ کند، بقول خودشان توسعه جامع.
3) اصلاحات را می خواهند از اعماق جامعه ایجاد کنند. می گویند می خواهند عمیق ترین لایه های فرهنگی جامعه را دستخوش تحول کنند که شالوده های این بنا آنجا گذاشته می شود. این اصلاحات عمیق است، فراگیر است، همه جانبه است، تاریخی است، توسعه جامعه پایدار است و بر یک محور واحد است، محور لیبرال دموکراسی.
حال باید دید اصلاحات سید الشهدا (ارواح العالمین له الفدا) دنبال می کردند چگونه است. این اصلاحات چند ویژگی داشته است :
1) اصلاحی است تاریخی. حضرت هرگز دنبال دولت مستعجل سال 61 در کوفه نبودند، دنبال یک حکومت تاریخی در مقیاس جامعه جهانی بودند.
2 ) بسیار عمیق می اندیشیدند. ایشان نمی خواستند پایه های حکومتشان را روی دوش انسانهایی بگذارند که دنیا پرستند، انسانهای دنیاپرست تحمل بار حکومت حق را ندارند. این حکومت پایه هایش بر قلوب انسانهایی هست که خانة قلبشان مسجد است. حضرت خوب می فهمیدند که نقطه قرار حکومت دینی ارواح انسانهاست و باید اعماق روح انسانها را دستخوش تحول کنیم. بنابراین حضرت نگاهشان به اعماق تاریخ است.
3)توجه به اعماق وجود انسانها و جامعه انسانیست. ایشان می خواهند از عمیق ترین لایه ها، نفسانیات انسان را تغییر دهند و خدا خواهی را در باطن انسان به جای خود خواهی بنشانند. یعنی به جای انسان مداری، انسان را خدا مدار کنند؛ نه اینکه به انسان خودمدار بگویند خدا را بپرست. حضرت می خواهند مدار وجود انسان را تغییر دهند و تا این تغییر نکند توحید اقامه نمی شود. مشکل اصلی انبیاء این بود که می خواستند این تحول از عمیق ترین لایه های فطرت انسان و وجود انسان اتفاق بیفتد و بعدها شکوفا شود. بنابراین اصلاحات حضرت یک اصلاحات همه جانبه، فراگیر، تاریخی، عمیق و اثرگذار بود. این طور نیست که حضرت بگویند من می خواهم انسانها را در درون شخصی خودشان متحول کنم اما در روابط اجتماعی شان بت بپرستند، نفس پرست باشند. حضرت می خواهند ساختارها را به هم بزنند. هم می خواهند اعماق وجود انسانها را تغییر دهند و هم همه ابعاد جامعه را با هم بر محور توحید دگرگون کنند هم نگاهشان نگاه تاریخی است. عجله ای ندارند، یعنی شالوده ها عصر ظهور را پایه گذاری می کنند.
همانگونه که ملاحظه کردید اصلاحات مد نظر حضرت از ریشه با اصلاحات لیبرال دموکراسی متفاوت است و اصلا پایه دید حضرت خدا محوری است و نه انسان محوری که به نظر من اینها انسان محور هم نیستند که هوس محور و شهوت محورند.
تحریف دیگری که کردند این بود که می گویند عاشورا را در گذار سکولاریسم تفسیر کنیم،کما این که انتظار را عرض کردم مصادره کردند. می گویند انتظار یعنی افق آینده روشن؛ طی یک اصلاحات تدریجی خود بشر عقلانیتش رشد می کند و به جامعه لیبرالی می رسد، لیبرالیسم جهانی شده و دموکراسی فراگیر می شود، این تفسیر از انتظار تحریف انتظار به نفع لیبرالیسم و لیبرال دموکراسی است. به جای این که انسان را در فرآیند کلمه توحید فعال کند ، در فرآیند تمدن مادی فعال می کند. عاشورا را هم می خواهند دستخوش همین تحریف کنند. میگویند امام حسین قیام کرد چون حکومت یزید مشروع نبود، چرا؟ چون حکومتی مشروع است که ناشی از رأی مردم باشد، چه امام حسین باشد چه یزید! اگر امام حسین (ع) مردمی نبود مشروع نیست، اگر یزید مردمی بود مشروع است! می گوید چون حکومت دموکراسی نبود، سلطنتِ موروثی بود، نه انتخابی که مردم به پادشاه رأی دهند؛ امام با این مبارزه می کرد. آیا واقعاً مبارزه امام حسین با سلطنت بود؟ آیا می خواست سلطنت را به دموکراسی تبدیل کند؟ این بدترین نوع تحریف است. این تحریف، تحریف مدرن است. یعنی مفهوم عاشورا را به مفهوم لیبرال دموکراسی مصادره کردن. امام حسین برای اقامه کلمه »توحید« می جنگید یا »دموکراسی«؟ آیا یک جا عدم مشروعیت یزید را به این بر می گرداند که چون سلطنت موروثی است یا چون دمکراسی نیست؟ یا می گویند یزید فاسق است، فاجر است، شارب الخمر است، چنین است، چنان است. می گویند از محیط بندگی خدا خارج شده است. حکومتش حکومت الهی نیست، نه اینکه دمکراسی نیست. البته من نمی خواهم بگویم مردم نباید حضور داشته باشند این غلط است. اتفاقا در حکومت الهی و سیر به سمت سعادت مهم ترین نقش بر عهده مردم است.
دو نمونه تحریف دیگر هم وجود دارد. یک تحریف این است که روشن است که ما الان در تعامل با دنیا هستیم. دنیای کنونی دنیایی است که همه فرهنگها با هم تعامل دارند. ما چگونه بین فرهنگها و عاشورا تعامل ایجاد کنیم. در دنیای گسترش ارتباطات که دائماً هم در حال توسعه است ما هرگز نمی توانیم ارتباط فرهنگها و تعامل را قطع کنیم. اما چگونه بین فرهنگ عاشورا و فرهنگ سکولار تعامل ایجاد کنیم؟ درست است که فرهنگ سکولار در دنیای معاصر یک واقعیت است، ولی عاشورا هم یک واقعیت است. چگونه بین این دو واقعیت تعامل ایجاد کنیم. به سه طریق می توان بین این دو واقعیت تعامل برقرار کرد:
یک نوع تعامل این است که بگویید در این تعامل بیایید فرهنگ عاشورا را با فرهنگ سکولار آشتی دهید یعنی جریان سکولاریست جهانگیر شود و جریان عاشورا در آن منحل بشود. این همان چیزی است که غرب دنبال می کند. غرب می گوید فرهنگ حاکم بر جهان باید فرهنگ لیبرال دموکراسی و ارزشهای غربی باشد که سردم دار این نظریه در حال حاضر در دنیا واشنگتن است. بدترین نوع تحریف این است که ما به اسم تعامل بین فرهنگ عاشورا به عنوان یک واقعیت و فرهنگ سکولار به عنوان یک واقعیت آشتی بدهیم. مگر بین دنیا پرستی و خدا پرستی آشتی برقرار می شود؟
دوم اینکه دو جهان را موازی تفسیر کنیم و کاری به کار هم دیگر نداشته باشیم، و بگوییم یک فرهنگ عاشورا که طرفداران خودش را دارد، یکی هم فرهنگ لیبرال دموکراسی، این چیزی نیست که در دنیای ارتباطات تحمل بشود، شما هم بگویید، دشمن تحمل نمی کند، چون میداند در دنیای ارتباطات جهانی شدن جز بر محور یک فرهنگ ممکن نیست. بقیه فرهنگ ها باید خورده فرهنگ باشند، فرهنگ تابع باشند. دو تا فرهنگ، دو تا متغیر از هم جدا که با جهانی سازی نمی سازد. این تخیل است.
سومین تلقی این است که ما به دنبال جهانی سازی فرهنگ عاشورا، یعنی فرهنگ عبادت، فرهنگ فداکاری برای گسترش کلمه توحید باشیم، فرهنگ فداکاری برای ارتقا وجدان اخلاقی بشر و همه ساختارهای زندگی بشر باشیم؛ به طوری که همه زندگی بشر، آهنگ و بوی خدا داشته باشد. «حتی تکون اعمالی و اولادی وردا واحدا و حالی فی خدمتک سرمدا» این هم تحلیل سوم است. اما چگونه در گذار به یک جامعه جهانی، بر محور فرهنگ عاشورا با فرهنگ سکولار تعامل کنیم که فرهنگ سکولار را در فرهنگ عاشورا منحل کنیم. دیگر نمی شود بگویید تحلیل عاشورا در گذار به دنیای سکولار؛ بلکه باید بگوییم تحلیل جریان سکولاریست در گذار به دنیای عاشورایی. جهانی سازی بر محور فرهنگ عاشورا. البته در تعامل با فرهنگ های معاصر، تعامل باید به گونه ای باشد که شیب به سمت منحل شدن آن فرهنگ ها در فرهنگ اسلام داشته باشد. لذا دومین تحریف این است که وقتی می خواهیم بین فرهنگ عاشورا و فرهنگ سکولار تعامل برقرار کنیم روشهای تغییر حسی، نظیر قبض و بسط و سایر گرایشهای موجود در هرمنوتیک را در تفسیر فرهنگ عاشورا بیاوریم و بر اساس روشهای هرمنوتیکی عاشورا را تفسیر کنیم. یعنی بیاییم عاشورا را در تعامل با فرهنگ دنیا پرستی و مادی تفسیر کنیم. اما تفسیر سوم، تفسیر عرفانی نمودن از حادثه عاشورا است. بله، عمیق ترین لایه عاشورا، لایه عرفانی و لایه عبودیت و فداکاری حضرت سید الشهدا به حضرت حق است؛ همه اینها صحیح هست. اما این حادثه عرفانی از یک زاویه دیگر یک اقدام اصلاحی و اثر گذار بر تاریخ است. می خواهد کل امت را در تاریخ اصلاح کند «لطلب اصلاح فی امت» . لذا می آیند و می گویند این درگیری بین بنی هاشم و بنی امیه است ودوره اش گذشته، عاشورا را کنار بگذارید این چه نوع تفسیری است. اثر گذاری یک حادثه ای که محور کلمة توحید در عالم است و شعار پرچمداران امام زمان « یا لثارات الحسین » است، این را تبدیل کنیم به یک حادثه محدود که مال دورة بنی امیه است و تمام شده است. این تحریف عاشوراست، محدود کردن دامنه اثر گذاری عاشورا از نظر تاریخی است، در حالیکه این حادثه، حادثه ای تاریخ ساز است.
چه بسیار افراد امثال متوکلها ، رضاخان ها و... سعی در خاموش کردن چراغ عاشورا کردند اما افسوس که ندانستند این نور، خدایی است. روی سخنم با کسانی است که این تحریفات را وارد می کنند ، شما می خواهید این کانون عبادت، یکی از اصلی ترین بندگی های خدا و عمیق ترین عبادتهای تاریخی را تفسیر مادی کنید و بگوئید سیدالشّهدا برای نفسانیات می جنگید، می جنگید که دموکراسی (به معنای غربی آن) اقامه بشود، میخواست نفس پرستی را مدرن کند!؟و در آخر سخنی با شما دوستانِ عزیز ، بیایید سعی کنیم تا با مطالعه و تحقیق و عمیق کردن اندیشههای دینی و علمی و عقلی راه خود را در شناخت مفاهیم مختلف و توطئههای متعدد و حرکت به سمت جامعه مهدوی همورا کنیم.
باش تا صبح دولتش بدمد
کاین هنوز از نتایج سحر است