*احسان اقارضایی
همانگونه که آحاد انسان دائما در حال ”شدن“ و ”دگرگونی“ هستند جوامع بشری نیز دستخوش تحولات گوناگون در جاری زندگی اجتماعی – فرهنگی می باشند. تحول لازمه هستی و زندگی است به گونه ای که جایی را نمی توان خالی از تحول دید و حتی تاریخ را نمی توان فارغ از تحول شناسایی کرد. «تحول در جوامع انسانی و برای بشر، سنت لایتغیر الهی است. هیچ کس نمی تواند در مقابل تحول بشری بایستد؛ امکان ندراد. دیر یا زود، یکی پس از دیگری تحولات بشری اتفاق می افتند. این راز ماندگاری و راز تعالی بشر است. اصلا خدا بشر را این زور قرار داده است که ایستایی در طبیعت انسان نیست.»(1)
تحول در طول تاریخ در جهت های مختلفی صورت گرفته است. تحولاتی که ابناء بشر بوجود آورده اند و در موارد بسیاری نه تنها باعث تعالی نشده اند بلکه آدمی را از عرش به فرش کشانده اند. تحولاتی نیز وجود داشته اند که انبیا و پیشوایان دینی و مصلحان در جهان بوجود آورده اند. تحولاتی که توسط پیامبران الهی و جانشینان بر حق آن بزرگواران به وقوع پیوسته همه در سمت و سوی تعالی و پیشرفت و کمال دینی، اخلاقی، تربیتی، فرهنگی و سیاسی اقوام، ملل و امت ها بوده است.
اهمیت زاید الوصف تحولاتی را که پیامبران الهی ایجاد کرده اند، باید در بستر و گذر زمان و در توالی و آمد و شد عصرها و نسل ها مشاهده کرد. هرچه از عمر بشر وجهان می گذرد، نیازمندی انسان ها به تعالیم انبیا بیشتر احساس می شود، حقیقتی که روزی تمام آحاد و جوامع انسانی به آن روی خواهند آورد و از آن الهام خواهند پذیرفت و آن روز؛ روزی است که آیین انبیا و دین خدا بر همه آیین ها و نگرش ها پیروز شده باشد.
می توان گفت تنها خدای تحول آفرین است که قادر است در سطح عالم انسانی- همچنان که در کل نظام هستی- انقلاب و تحول ایجاد کند و مسیر دست یابی به کمالات انسانی را پیش روی بشر هموار شازد. بدین ترتیب، به نظر می رسد در جریان تحول آفرینی هرگز نباید از تاثیر عوامل غیبی و امدادهای الهی غافل ماند و یا نقش و اثر ایمان را نادیده گرفت.
مدیرت تحول در واقع می تواند شامل آماده کردن زمینه و محیط برای ایجاد تحول، توجه به عدم انحراف از راه حق، که همان کتاب و سنت پیامبر و سیره معصومین(علیهما سلام) است، اشتباه نگرفتن تحول با شالوده شکنی و از بین بردن ارزش ها باشد. مدیریت صحیح تحولات به نوبه خود مستلزم طرح و برنامه ای دقیق با چشم اندازی روشن و استوار، همچنین رهین حضور فعال و مستمر و مشارکت جدی و مستقیم نخبگان امت از مراکز حوزوی و دانشگاهی است. در غیر اینصورت تحولات جهانی تمامی زوایای علمی، فرهنگی، سیاسی و تربیتی ما را تحت تاثیر قرار داده و مسیر تحول آنرا به ناکجا آباد خواهد برد.
پی نوشت:
1-سخنان مقام معظم رهبری در جمع دانشجویان دانشگاه سمنان1385/8/18