لباسهای عاریه؛ رهاورد همیشهی روشنفکری برای ما

(مروری بر پرونده‌ی روشنفکری ایرانی از آغاز تا به امروز)

پیش‌درآمد
در سال‌های پایانی قرن 17 میلادی، جامعه‌ی فکری-فرهنگی اروپا، انتقال به مختصات جدیدی را تجربه می‌کرد. واین به دلیل ظهور نویسندگان، روزنامه‌نگاران و فیلسوفانی بود که خود را متکی به عقل مستقل(منقطع از وحی) و خودبنیاد می‌دانستند. افرادی که خود را »نمایندگان عصر روشنایی« و روشن اندیش خوانده و دیگران (پیروان ادیان و آیین‌های سنتی) را »طرفداران عصر تاریکی« می‌دانستند.
اینان در زبان فرانسه »انتلکتوئل«(1) یعنی عقل‌گرا نامیده شدند. »انتلکت «، همان عقل مدرن اومانیستی می‌باشد. در واقع، انتلکتوئل‌ها منادیان پیروی از عقل اومانیستی و دعوت‌کنندگان به سرپیچی از تفکر دینی بودند و به ترویج باورهای مدرنیته می‌پرداختند. بنابراین اگر انتلکتوئل‌ها را »پیامبران مدرنیته« بنامیم، سخنی ‌بی‌راه نگفته‌ایم.

ادامه مطلب...

روش‏شناسی فهم دین

* احسان اقارضایی

یکی از شبهاتی که در حوزه ی مسائل مربوط به دین مطرح است این می باشد که: روحانیون، علما و فقها در طول تاریخ اسلام تفسیرهاى خاصى را از متون اسلامى ارائه داده و چنین وانمود کرده اند که فهمیدن قرآن و منابع دینى، اختصاص به آنها دارد؛ در صورتى که خود قرآن اعلام مى کند که بیانى براى همه مردم و نورى براى همه انسان ها است و همه مى توانند از آن استفاده کنند. قرآن نفرموده: براى علما نازل شده است. همچنین پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) در فرمایش هاى خود نفرموده اند که ما سخنان خود را براى علما بیان مى کنیم.

ادامه مطلب...

چهارضلعی آمریکایی

*شهریار زرشناس

ماکسیم گورکی نویسنده‌ی معاصر روسی، پس از مسافرتی که در اوایل قرن بیستم به آمریکا داشت، این سرزمین را «شهر شیطان زرد» نامید. آمریکا به راستی شهر شیطان زرد است. اکثر جادبه های این کشور، مبنایی شیطانی دارد. آمریکا سرزمینی است که مثل وعده‌ها و اعمال شیطان، از جنس حباب و به تعبیر زیبای کلام ا... مجید، کفِ روی آب است.

ادامه مطلب...

ظهور و سقوط مدرن

*وحید نصیری کیا

ادوار تاریخی غرب مدرن
غرب مدرن را به سه دوره کلی می‌توانیم تقسیم کنیم. تاریخ غرب مدرن به اعتقاد برخی مورخان سال 1374 یا 1375 میلادی است که با مرگ پتراک و بوکاچیو آغاز می‌شود. به هر حال به نظر می‌رسد از قرن 14 و 15 میلادی جهان وارد ساحت تازه‌ای می‌شود یا حداقل می‌توانیم بگوییم اروپا وارد ساحت تازه‌ای می‌شود که این ساحت، ساحت غرب مدرن یا مدرنیته است.

ادامه مطلب...

انقلاب دوم

*هادی سجادی پور

13 آبان در کشور ما محمل پیدایش حوادث مختلفى بوده است که در شکل دهى تاریخ کشور و انقلاب اسلامى نقشى بزرگ و سرنوشت ساز داشته‏اند: 13 آبان 42 تبعید حضرت امام خمینى (ره) در پى قیام مردمى 15 خرداد و اعلام مخالفت ایشان با قانون استعمارى - آمریکایى کاپیتالاسیون، 13 آبان 57 شهادت جمع زیادى از دانش‏آموزان و دانشجویان در مقابل دانشگاه تهران در زمان اوج‏گیرى انقلاب و بالاخره 13 آبان 58 تسخیر لانه جاسوسى ایالات متحده توسط دانشجویان پیرو خط امام.

ادامه مطلب...

دارد دیر می‏شود

* احسان اقارضایی

نکتهای که معمولا در بررسی انقلاب اسلامی، مورد غفلت واقع میشود این است که انقلاب اسلامی ایران، با دیگر انقلابهای جهان (از قبیل انقلاب کبیر فرانسه) تفاوت عمدهای دارد و تفاوت عمدهی آن از نوع  بینش و  نگرش خاص او به جهان نشات میگیرد. بینش و نگرشی که مبنایش خدامحوری است.
انقلاب اسلامی ایران، انقلابی است که در قوانین فردی و اجتماعی آن، پروردگار عالم، حرف اول و آخر را باید بزند.
این انقلاب به لطف خدا و بهرهمندی از سنتهای امداد الهی خاص مؤمنان و البته به همت یارانش باقی میماند و باید بماند تا برنامهی تاریخی و جهانی خویش را به بار نشاند.

ادامه مطلب...

داستان کوتاه :: پارسا

*سارا عرفانی

یکدفعه در اتاقش را باز کرد. پرید تو و در حالیکه می خندید، با صدای بلند گفت: «آخ جون! فردا تعطیله. بابا گفت صبح زود با خاله اینا  می ریم اسکی.» چند لحظه همه جا را خوب نگاه کرد. کسی را ندید. به طرف تخت رفت. پتو را کنار زد. پارسا بلند شد و نشست. گفت: «در زدن خیلی راحته ها!» پانته آ با چشم، به چراغ قوه موبایل پارسا که روشن بود اشاره کرد و گفت: «دوباره زیر پتو چیکار می کنی؟» خم شد و پشت تخت را نگاه کرد. زیر لب گفت: «بذار ببینم اینجا چی داری!»

ادامه مطلب...

قرن بازگشت به خدا

*محمد نمازی

ازخانهات فراری بودم.
مدتی درسیاهیها پرسه میزدم.
به خانه ات آمدم.
وقتی تو را دیدم که به اندازه ی عمر من بر در خانه منتظر ایستاده ای . . .
خدایا من برگشتم!

ادامه مطلب...

قیصر شعر معاصر

قیصر امینپور معروف بود به اینکه از مصاحبه گریزان است. اما رسانهها مگر میتوانستند از نام او بگذرند؟
شاعر «تنفس صبح»، روزی «در کوچهی آفتاب»، مقابل «آینههای ناگهان» نشست و دید که «گلها همه آفتابگردانند». او این اواخر «دستور زبان عشق» را سرود و . . .
روز سهشنبه هشتم آبان، دوباره رسانهها به سراغ او رفتند. اما این بار، نه برای مصاحبه که برای سوگواری. و این عادت روزگار است . . .

ادامه مطلب...

چرا حضور . . .

*مدیر مسئول

در میان انبوه کلماتی که دفتر لغات زندگی مارا پر کرده‌اند، همیشه واژه‌هایی وجود دارد که تعریف و توضیح‌شان مجالی بیشتر از یک جمله می‌طلبد. هر واژه البته با خود معنایی را حمل می‌کند که فهم این معنا جز با شناخت خاستگاه آن ممکن نیست. واژه ها باهم فرق دارند. مثل آدم‌ها که باهم فرق دارند. گویی معنی بعضی واژه‌ها در ارتباط با آدمی معلوم می‌شود؛ یعنی خاستگاه این واژه‌ها وجود آدمی است و تو عالم و آدم را هرگونه شناخته باشی، واژه‌ها را همان‌طور معنی می‌کنی.

 ادامه مطلب...